Gisteren heb ik het boek “Prinses van Duin” uitgelezen. Ondertussen het 17e boek in de Duin serie ofzo. En jeetje, ik wil meer! Voor degenen die het niet kennen: Duin is een zeer aan te raden serie, die vooral over manipulatie en complexe gemengde belangen gaat. Het is bijna leerzaam om te lezen en steekt goed en complex in elkaar. Om je een idee te geven wat je kan verwachten heb ik er dan ook een stukje achtergrond bij geschreven zodat je eens kan overwegen deze serie te beginnen. Frank Herbert heeft 6 boeken geschreven over Duin en is toen overleden. Dat was erg vervelend, aangezien je bij het 6e boek duidelijk merkte dat er nog heel wat aan kwam! Gelukkig besloten Brian Herbert en Kevin J. Anderson op basis van de dingen die Frank verteld had en de aantekeningen die hij achter gelaten had zijn werken voort te zetten. In het begin vond ik die twee het dan ook al prima doen. Het was iets simpeler en iets meer actie gedreven allemaal, maar het verhaal, het idee en de personages werden goed voortgezet. Het tastte niets aan en gaf je vol op nieuwe verhalen over Duin en de personages eromheen. Al snel merkte ik toch een stijgende lijn in hun schrijfstijl en de complexiteit en inzichten die erin zaten. Nu, bij dit laatste boek had ik voor het eerst echt het gevoel dat ik een boek van Frank Herbert zelf zat te lezen. Het schitterde op elk niveau. (De rest was echt niet slecht overigens!!!!)

Hoe was het, waar gaat het over?

Het boek gaat over Alia, de zus van Paul Atreides, welke op 15 jarige leeftijd de regentes wordt van het keizzerrijk, omdat Paul in zijn eentje blind de woestijn in loopt en daarmee verdwijnt, zijn rijk en familie gewoon achterlatend. Zijn kinderen zijn nog zo’n beetje zuigelingen en Alia moet dus waarnemen als regentes in de achterhoede van Paul zijn Jihad die nog door het heelal raast. Dit doet ze heftig en met zeer harde hand. Het boek gaat veel over deze roerige tijd, maar ook over Paul zijn jeugd en de relatie tussen Atreides en Vernius. Er zitten interessante complotten, loyaliteitsvraagstukken en gekonkel in. Met Paul buiten beeld is het rijk kwetsbaar. Tijd voor de Bene Gesserit om weer eens een poging te doen, buiten alle anderen die graag zouden zien dat Atreides van de troon vertrekken. Er worden continue pamfletten gevonden die Paul zijn messias status in twijfel trekken en zelfs aantasten en ondertussen lijkt zijn erfenis hoogstens roerig. Alia blijft een onvoorspelbare regentes, waar bekenden van het verhaal de redenen wel zullen kennen. Je merkt dat Alia het hier zwaar mee heeft. Meer en meer slaat overal de vlam in de pan, soms uit wel heel onverwachtte hoek. Ik heb van het boek genoten, een echte aanrader!

Achtergrond: Duin, waar gaat het over?

Voor de mensen die het niet kennen zal ik wat achtergrond van Duin geven en trachten dat te doen zonder spoilers, misschien dat dit mensen aanzet om de serie eens te proberen. Ikzelf vind dit de mooiste serie die ik ooit gelezen heb. Als ik fouten maak doe ik dat (meestal) bewust om geen spoilers weg te geven. Corrigeer me dus niet te duidelijk in de comments, bedenk dat anderen misschien die dingen zelf nog willen ontdekken :). Duin is de wereld die de meeste gamers wel kennen, van Dune, Dune II en Dune 2000. De eerste echte RTS denk ik. De band Dune zong ook over Duin, evenals dat er films, miniseries en veel andere zaken over gemaakt zijn. De intro van Dune II:

Spice:

Duin is de enige planeet in het universum waar Spice gevonden wordt. Deze op kaneel lijkende stof verlengt bij consumptie mensen hun leven. Mensen kunnen ineens 100 tot een paar honderd jaar ouder worden. Het gebruik zorgt ervoor dat je ogen blauw in blauw worden en heeft verder (uitzonderingen daar gelaten) geen bijwerkingen. Helaas werkt het ook als een drug: stoppen met gebruik leidt tot ontwenningsverschijnselen en de dood. De stof wordt rijkelijk gevonden, maar je zal begrijpen dat er ook genoeg afzet is in het heelal, waar het rijk geschat wordt op een miljoen planeten. Logisch dus ook dat er juist om deze verlaten vijandige woestijnplaneet heel wat gekonkeld en gevochten wordt.

De woestijnplaneet Duin:

Er is vrijwel geen water op Duin. Er leven enkel wat losse onafhankelijke “rebellen” die Vrijmans genoemd zijn, her en der in rotswanden en gebergte. Het gebrek aan begroeiing zorgt voor harde winden, het zand snijdt het vlees van je botten in een storm. Er leven wormen die extreem groot zijn en onder het zand met grote snelheid bewegen. Ze kunnen een groot voertuig in een keer opslokken en bemoeilijken het winnen van de Spice enorm. Ze worden aangetrokken door trillingen. Het is een extreem onherbergzame maar zeer belangrijke planeet.

Ruimtereizen en techniek (kneiterharde Science-Fiction?):

Het leuke aan de verhalen vind ik de spelregels en beperkingen die erin zitten. Dit maakt het verhaal geloofwaardig en begrijpelijk. Waar een William Gibson de sky als limit heeft met technologie (ook superleuk!) is het hier allemaal raar beperkt, waardoor je je net wat meer verbonden voelt en dingen makkelijker in je voorstellingsvermogen passen. De mensheid heeft ontdekt dat men door het heelal kan reizen, met behulp van Holzman generatoren. Deze vouwen ruimte en zorgen dat je vrijwel direct bij de bestemming bent (het grappige is dat deze technologie door niemand echt begrepen wordt: ooit bedacht door een soort briljante Einstein is er eigenlijk niemand die dit kan doorgronden of verklaren, maar het werkt…). Toch legt het ruimteschip de afstand wel af. Het is dus belangrijk een veilige koers te hebben waarin je niet door een meteoriet, planeet of zon reist. Het ruimtegilde heeft een soort afsplitsing van de mensheid bewerkstelligd door navigatoren te maken. Feitelijk zijn dit gemuteerde mensen door voortdurende blootstelling aan spice in gasvorm. Deze kunnen kort in de toekomst kijken en voorspellen of bij vertrek en huidige koers ze levend het doel zullen bereiken. Het ruimtegilde heeft het reizen gemonopoliseerd. Wil je reizen moet je via hun. Ieder ras is volledig afhankelijk van deze dienst voor vervoer, import en export. Het gilde geeft aan dat wie zich misdraagd gewoon uitgesloten wordt vna deze dienst. Vijanden kunnen dus gewoon naast elkaar in hetzelfde schip vervoerd worden naar bestemmingen door deze neutrale factie. Ondernemen ze onderweg wat tegen elkaar worden ze geïsoleerd en verliezen hun toegang tot reizen. Dit zorgt voor veel beperkingen maar werkt goed. Bij techniek is er ook een stevige beperking: Ooit is de mens te ver gegaan met het intelligent maken van de computer, waarna de mens bijna vernietigd is. De mensheid heeft ternouwernood de oorlog tegen de machines gewonnen, hier wordt vrijwel meteen aan gerefereerd. Deze oorlog heet de Butlerse Jihad. Sinds die tijd is er een nieuwe bijbel waarin ondermeer staat dat men geen machines zal maken naar het evenbeeld van de mens. Kortom: alles wat ook maar een beetje te veel zelfdenkend lijkt wordt met een soort religieus fanatisme vernietigd. Het technologische ras Ix kan dus niet heel bizar veel snel vorderen: veel is simpelweg niet mogelijk met deze beperkingen. Als antwoord hierop heeft de mensheid met een zware opleiding en speciale drugs de zogenaamde mentats gemaakt. Deze kunnen in een trance heel snel rekenen en grote complexe zaken overzien. Dit is de vervanging van computers. Waar de mens wel in staat is om bijvoorbeeld antizwaartekracht generatoren te maken lijken ze tegelijkertijd vaak barbaars in hun voorzieningen, boekhouding en communicatie.

Wapens:

Alle handwapens etc zijn gewoon aanwezig. Er zijn geen bizarre of vreemde wapens verder. Belangrijk punt is dat atoomwapens en massavernietigingswapens verboden zijn. Nadat in het verleden de aarde verloren is gegaan aan atoomwapens hebben alle groepen en facties die deze wapens bezitten een pact getekend met elkaar: de eerste de beste die zulke wapens inzet tegen mensen zal een extreme vergelding van alle facties ondergaan: iedereen zal zijn wapens direct op de veroorzaker afvuren en deze volledig vernietigen. Dit blijkt een goede motivatie om ze in de kast te houden. Ook de Keizer ziet toe op de rechtmatigheid van oorlogen en wapens;

Groeperingen en families:

Bene Gesserit: Een vrouwenorde die mannen weert. Ze leiden hun leden heftig op, ondermeer met volledige controle over hun eigen lichaam, soms tot op cel niveau. Ze verbannen liefde, hebben een teeltprogramma tussen de rassen lopen waarin ze proberen eigenschappen van de mensheid op of weg te kweken. Deze vrouwen geven zichzelf weg als partners aan de adelijke families en geven ze daarmee (beperkte) toegang tot hun kennis en netwerk. Een Bene Gesserit aan je hof is een groot voordeel als raadgever en invloed. Ze zitten achter de schermen overal en voeren zogenaamd gedienstig veel eigen gekonkel en plannen uit. Ze geven aan neutraal te zijn en doen dan ook niets dat hun betrekt in de ruzies. Tleilaxu: Deze experimenteren met genetica en onderzoeken continue op de grens van het acceptabele. Door iedereen gehaat en gevreesd, is het natuurlijk wel zo dat men toch bij hun terecht komt voor kleine medische wonderen (een nieuw oog of een nieuwe hand), maar alles met grote argwaan. Ixianen: De wetenschappers, onderzoeken technologie en maken alle practische apparatuur die wat complex is. Ze worden continue gecontroleerd door iedereen omdat men denken machines heeft verboden. Atreides: Een familie die eer, rechtvaardigheid en geweten hoog in het vaandel heeft en probeert zich staande te houden in het heelal. Harkonnen: Een familie die volledige oorlog heeft met de Atreides, al hun goede gedrag verafschuwd en ze schijnheilig vind. De oorsprong van deze ruzie ligt in een ver verleden dat iedereen vergeten is. De harkonnen zijn brute beestachtige dictators die het woord exploiteren tot een kunst verheven hebben. Corrino: De keizerlijke familie, die het heelal duizenden jaren geregeerd heeft. Hier en daar hebben deze zich wat verloren in eigendunk en theatraal gedoe.

Comments oude systeem:

Eric - Jan 6, 2011

Toevallig heb ik een tijdje geleden Dune gekocht. Ik gok 1 van de eerste boeken. Moet de serie weer eens oppakken :D

Steph - Jan 0, 2011

Ik hoop dat het het eerste boek is dan :). Ik vind het bij verreweg de mooiste en meest complexe serie die ik ooit gelezen heb (de originele 6 iig!). Enorme aanrader, ben dan ook zeer benieuwd hoe je ze gaat vinden!